တရားဝင္ အလုပ္သမားလက္မွတ္၊ ယာယီ ပတ္စပို႔မ်ား ရွိသည့္တိုင္ လိေမၼာ္ေရာင္ အက်ႌမ်ား ဝတ္ဆင္သြားလာေနရေသာ ျမန္မာအလုပ္သမားမ်ား (ဓာတ္ပံု - သန္းထိုက္ဦး / ဧရာဝတီ)
လိေမၼာ္ေရာင္ အက်ႌလက္ျပတ္ေတြ ၀တ္ဆင္ဖို႔ ဥပေဒထုတ္ထားတဲ့ အဲဒီ နမ့္မယြန္းေဒသမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ခန္႔မွန္းေျခ လူဦးေရ ၁ ေသာင္းခန္႔ ရွိပါတယ္။
အဓိက အလုပ္ေတြကေတာ့ ေရလုပ္ငန္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ စားေသာက္ဆိုင္ စတာေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာကုိ အလုပ္လာလုပ္ၾကတဲ့သူေတြဟာ ထား၀ယ္ တိုင္းရင္းသားေတြ အမ်ားဆံုးျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္နဲ႔ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕က လာၾကတဲ့ သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။
တကယ္က လိေမၼာ္ေရာင္အျပင္ တျခားအေရာင္ေတြကိုလည္း လုပ္ငန္းအလိုက္ ခြဲၿပီး ဝတ္ခိုင္းပါေသးတယ္။ ေရလုပ္သား လုပ္ကိုင္ေနသူကို လိေမၼာ္ေရာင္၊ ေစ်းဆိုင္ေတြမွာ ေစ်းေရာင္းေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြကုိ အျပာေရာင္၊ ေဆာက္လုပ္ေရး အလုပ္သမားေတြကို အညိဳေရာင္ ၀တ္ဆင္ရမယ္ဆိုၿပီး ေဒသခံရဲေတြက ထုတ္ျပန္ထားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ဒီလို အေရာင္ေတာက္ေတာက္နဲ႔ အက်ႌေတြ မ၀တ္မေနရ ဥပေဒကုိ ထိုင္းရဲေတြက ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းကတည္းက စတင္ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး အက်ႌတထည္ကုိ ဘတ္ေငြ ၂၀၀ နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြကုိ မ၀ယ္မေနရ ေရာင္းခ်ေပးခဲ့သလို၊ ထိုင္းလုပ္ငန္းရွင္ေတြက တဆင့္လည္း ေရာင္းခိုင္းပါတယ္။
အက်ႌေနာက္ေက်ာမွာလည္း ထိုင္းလုပ္ငန္းရွင္ရဲ႕နာမည္နဲ႔ လုပ္ငန္းအမ်ဳိးအစားေတြကုိ ထုိင္းစာေတြနဲ႔ ထင္ထင္ရွားရွား ေရးထားပါတယ္။
အလုပ္သမား လက္မွတ္န႔ဲ ယာယီ ပတ္စပို႔ေတြ ကိုင္ထားတဲ့ တရားဝင္ အလုပ္သမားေတြျဖစ္ေပမယ့္ သူတို႔ သတ္မွတ္တဲ့အတိုင္း အက်ႌ မ၀တ္တဲ့လူေတြကုိ ေဒသခံ ရဲေတြက လိုက္ဖမ္းတယ္လို႔ အဲဒီမွာ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ဖြင့္ထားတဲ့ ကိုအလီက ေျပာပါတယ္။
ကိုအလီက “တရား၀င္ အလုပ္သမား လက္မွတ္လည္း ရွိတယ္၊ ယာယီ ပတ္စပို႔လည္း ရွိတယ္။ အဲဒါေတာင္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားလို႔မရဘူး။ သူတို႔ သတ္မွတ္ေပးထားတဲ့အက်ႌ ၀တ္ရတယ္။ အက်ႌမ၀တ္တဲ့ လူေတြဆိုရင္ ရဲကားလာၿပီး ကားေပၚ အားလံုးေခၚတင္သြားတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။
အက်ႌဝတ္သည့္တိုင္ အျပစ္ရွာခံရပံုကိုလည္း ကိုအလီက “အက်ႌၾကယ္သီးတပ္တာ မွားရင္လည္း ဖမ္းၿပီး ဒဏ္ေငြ႐ိုက္တယ္။ အက်ႌမဲေနရင္လည္း အက်ႌသန္႔သန္႔ ရွင္းရွင္း မ၀တ္ဘူးဆိုၿပီးေတာ့ ဒဏ္ေငြ႐ိုက္တယ္။ ဖမ္းတဲ့အခါမွာ အလုပ္သမား ကတ္ျပားကို ထုတ္ျပတယ္။ ထုတ္ျပေတာ့ ရဲက မင္းတို႔ဆီက အလုပ္သမားကတ္ျပား ၾကည့္ဖို႔ မဟုတ္ဘူး၊ အက်ႌ ဘာေၾကာင့္ မ၀တ္လဲ၊ မ၀တ္လို႔ ဖမ္းတယ္ဆိုၿပီး အဲဒီလိုလုပ္တယ္” လို႔ ေျပာျပပါတယ္။
အဖမ္းခံရတဲ့ အလုပ္သမားေတြဟာ လက္မွတ္ အေထာက္အထားရွိရင္ ရဲကို ဘတ္ေငြ ၁၀၀ (၂၈၀၀ က်ပ္) ကေန ၅၀၀ (၁၄၀၀၀ က်ပ္) အထိ ေပးေဆာင္ရၿပီး လက္မွတ္မရွိတဲ့ သူေတြဆိုရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး ဘတ္ေငြ ၃၀၀၀ (က်ပ္ ၈ ေသာင္းခြဲ) ေလာက္အထိ ေပးရပါတယ္။
ကိုအလီက “ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ လေလာက္က အရမ္း ဖမ္းတယ္။ အခု ဒီလမွာ မဖမ္းေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အက်ႌကေတာ့ ၀တ္ေနရတုန္းပဲ။ ဘယ္အခ်ိန္ ဖမ္းမလဲဆိုတာမသိေတာ့ ၀တ္ေနရတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။
တခ်ဳိ႕အလုပ္သမားေတြက အက်ႌေတြကုိ ၀တ္ဆင္ၿပီး ေစ်း၀ယ္ထြက္တာရွိေပမယ့္ အမ်ားစုကေတာ့ ရဲေတြ ဝတ္ခိုင္းတဲ့အတိုင္း အက်ႌေတြကုိ မ၀တ္ခ်င္ၾကဘူးလို႔ သိရပါတယ္။
ေရလုပ္သား ကိုကပၸလီက “အလုပ္သမားေတြ မ၀တ္ခ်င္ဘူး ဆိုတာက သြားသြားလာလာ ဆိုင္ေတြမွာ ထိုင္တဲ့အခါ ဒီအက်ႌ အခံႀကီးနဲ႔ ႐ိႈးပ်က္တယ္ေပါ့ေနာ္၊ အဲဒါေၾကာင့္ မ၀တ္ခ်င္ၾကတာ” လို႔ ေျပာပါတယ္။
အက်ႌမ၀တ္ရင္ ဖမ္းတယ္ဆိုေတာ့ ညစ္ပတ္လို႔ ေလွ်ာ္လိုက္ျပန္ရင္လည္း ၀တ္စရာ မရွိေၾကာင္း၊ အက်ႌေျခာက္မွပဲ ျပန္၀တ္ၿပီး အျပင္ထြက္ရမယ့္ ပံုစံမ်ဳိးျဖစ္ေနေၾကာင္း ကိုကပၸလီက ဆက္ေျပာပါတယ္။
တခ်ဳိ႕အလုပ္သမားေတြဆို တလမွာ ၂ ႀကိမ္ေလာက္ အဖမ္းခံရတာေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ ေရလုပ္သားတဦးရဲ႕ ဇနီးက “ရဲက အက်ႌမ၀တ္လို႔ အိမ္တန္းလ်ားမွာ လိုက္ဖမ္းေတာ့ အိမ္ထဲကုိ၀င္ေျပးတာ ျမန္သြားလို႔။ အဲဒါ အိမ္ကုိလက္ညိဳးထိုးၿပီးေတာ့ ရဲကေျပာတယ္၊ နင္တို႔ ျမန္မာေတြ ညထြက္ရင္လည္း အက်ႌ၀တ္တဲ့၊ မ၀တ္ရင္ ျမန္မာျပည္ကုိ ျပန္ပို႔မယ္လို႔ ေျပာတယ္” လို႔ ဆိုပါတယ္။
အဲဒီေဒသမွာ ဆုိင္ကယ္တကၠစီ ေမာင္းေနတဲ့ ထိုင္းလူမ်ဳိးေတြကလည္း အလုပ္သမားေတြ ၀တ္ဆင္ရတဲ့ လိေမၼာ္ေရာင္နဲ႔ တူေနလို႔ မၾကာေသးခင္ကမွ အက်ႌအေရာင္ကို အစိမ္းႏုေရာင္ ေျပာင္းလိုက္ၾကတယ္လို႔ ေဒသခံေတြက ေျပာပါတယ္။
ရဲေတြကေတာ့ အက်ႌ၀တ္ခိုင္းတာဟာ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ မူးယစ္ၿပီး ျပႆနာတက္တဲ့အခါ ဘယ္အလုပ္႐ံုမွာ လုပ္တယ္ဆိုတာသိေအာင္ အခုလို တင္းက်ပ္တာလို႔ အေၾကာင္းျပပါတယ္။
ထုိင္းႏိုင္ငံ ေတာင္ပုိင္း ဖန္းငခ႐ိုင္ အေျခစိုက္ Grassroots Human Rights Education and Development (GHRED) အဖြဲ႔ အမႈေဆာင္ ဒါ႐ုိက္တာ ဦးထူးခ်စ္က ဘယ္လို အေျခအေနေၾကာင့္ အက်ႌ၀တ္ခိုင္းတာပဲျဖစ္ျဖစ္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးကို ခ်ဳိးေဖာက္တယ္လို႔ပဲ ျမင္ေၾကာင္း ဧရာ၀တီကို ေျပာပါတယ္။
“ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔က လံုၿခံဳေရးအရပဲ ျဖစ္ေစ၊ ဘယ္အလုပ္သမားက ဘယ္အလုပ္ရွင္ရဲ႕ အလုပ္သမားေတြျဖစ္ေၾကာင္း သူတုိ႔က စစ္ေဆးခ်င္တာပဲျဖစ္ေစ အဲဒါကုိ တျခားနည္းလမ္းေတြနဲ႔ လုပ္လို႔ရတာပဲ။ တိရိစာၦန္ေတြလို ဒါမွမဟုတ္ ပိုင္ဆိုင္တဲ့ အရာေတြလို သတ္မွတ္ၿပီး အက်ႌ၀တ္ခိုင္းတယ္ဆိုတာက လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဒါလံုး၀ သဘာ၀က်တဲ့ လုပ္ရပ္တခု မဟုတ္ပါဘူး” လို႔ ဦးထူးခ်စ္က ဆိုပါတယ္။
ထုိင္းႏုိင္ငံ ေတာင္ပုိင္းေဒသေတြမွာ အာဏာပုိင္ေတြက လြန္ခဲ့တဲ့ ၄ ႏွစ္ေလာက္က ျပည္နယ္လံုၿခံဳေရး ဥပေဒအရ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြ ညဘက္ အျပင္မထြက္ရ အမိန္႔အျပင္ လူ ၅ ေယာက္ထက္ ပိုၿပီး မစုေဝးရ၊ မိုဘိုင္းဖုန္း မကိုင္ရ စသည္ျဖင့္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ဖူးပါတယ္။
ဦးထူးခ်စ္ကေတာ့ “ဒါဟာ ေဒသခံ အာဏာပိုင္ေတြ တရား၀င္ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြကုိ လြယ္လြယ္ကူကူ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ျပဌာန္းတဲ့ ဥပေဒပဲလို႔ ျမင္တယ္”လို႔ ေျပာပါတယ္။ ။
